با طاق بستان در کرمانشاه بیشتر آشنا شویم

این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است و چند صحنهٔ تاریخی از جمله تاج‌گذاری خسرو پرویز،تاج‌گذاری اردشیر دوم،تاج گذاری شاهپور دوم و سوم در آن کنده‌کاری شده است.
شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس‌های خود برگزیدند، اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاق بستان در شمال غربی کرمانشاه را انتخاب کردند که در بین راه جادهٔ ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سرسبز و پر آب بود.

مهمترین اثر در طاق بستان، ایوان بزرگ است که از نظر معماری اطلاعات بیشتری را در اختیار ما قرار می دهد.

دیوار انتهای ایوان به دو بخش تقسیم شده است. بخش بالایی صحنه تاج ستانی خسرو پرویز شاه ساسانی را نشان می دهد و در بخش پائین نیز سوارکاری نقش شده است

در صحنه تاج ستانی،خسرو پرویز با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ بر روی سکویی ایستاده است.دست چپ را بر روی قبضه شمشیر گذاشته و دست راست را به طرف اهورا مزدا دراز کرده است.

در سمت چپ شاه،پیکره آناهیتا، با صورت و بدنی تمام رخ نقش شده که بر روی سکویی ایستاده است. در دست چپ او سبوی آب و در دست راستش حلقه روبان داری دیده می شود که به طرف شاه دراز کرده است.

در بخش پائین دیوار انتهای ایوان، نقش مرد سواره ای حجاری شده که حریفی پیش روی ندارد.این سوار با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ سوار بر اسب قوی هیکلی است.این شخص کلاه خودی بر سر دارد که تمام صورت و گردن او را می پوشاند، به طوری که فقط چشمان او مشخص است.
لباس رنگارنگ سوار با نخ‌های زرّین بافته شده و دارای سبک‌های لوزی‌شکل و تزئین کاملاً هندسی است.
به عقیده برخی مورخان این سوار،خسروپرویز شاه ساسانی سوار بر اسب خود،شبدیز است.

دیوارهای جانبی ایوان بزرگ به وسیله نقوشی تزئین شده که صحنه شکار شاهی را نشان می دهد.در دیوار سمت راست،صحنه شکار گوزن و در دیوار سمت چپ صحنه شکار گراز نقش شده است.

صحنه شکار گوزن در قابی به طول 80/5 متر و عرض 90/3 متر حجاری شده است.در این صحنه فیل بانانی در سه ردیف، گوزن ها را از طریق دروازه ای که در سمت راست حصار تعبیه شده به داخل شکارگاه رم می دهند.

صحنه شکار گراز در قابی به طول 70/5 متر و عرض 13/4 متر حجاری شده است.در سمت چپ این قاب، 12 فیل در 5 ردیف عمودی نقش شده که بر روی هر کدام از این فیل‌ها، دو نفر سوار شده است.
شاه لباسی در تن دارد که پارچهٔ آن مزین به نقش سیمرغ در نشانه‌های دایره‌وار است. لباس پاروزن‌ها نیز نقش‌های نمایشی دارد.

در مورد زمان ساخت این ایوان در میان محققین سه دیدگاه وجود دارد.دیدگاه اول توسط اردمن (Erdmann) مطرح شده است به نظر او، این ایوان در زمان پیروز یکم (459 ـ 448 م) ساخته شده است.

دیدگاه دوم توسط هرتسفلد (Herzfeld) ارائه شده است؛ او اظهار می کند که این ایوان در زمان خسرو دوم (628 ـ 590 م) ساخته شده است.

دیدگاه سوم توسط فن گال (von. Gall) مطرح شده؛ او معتقد است این ایوان همراه با نقوش دیوار انتهای آن، در زمان پیروز یکم ساخته شده ولی صحنه های شکار شاهی در دیوارهای جانبی ایوان متعلق به زمان خسرو دوم می باشد.
امروزه در محافل ایران شناسی دیدگاه دوم یعنی نظر هرتسفلد طرفداران بیشتری دارد.

ایوان کوچک به صورت فضای مستطیل شکلی است که در دو طرف ورودی این ایوان، دو جرز چهار گوش به پهنای 9 سانتی متر و بلندی 37/2 متر وجود دارد. بر بالای این جرزها اتاقی با قوس نیم دایره ای قرار گرفته است. دیوار انتهای این ایوان به دو بخش تقسیم شده که در بخش فوقانی، طاقچه ای ایجاد شده است. در داخل این طاقچه، پیکره های شاهپور سوم و پدرش شاهپور دوم همراه با کتیبه هایی به خط پهلوی و به زبان فارسی میانه حجاری کرده اند.

در این صحنه هر دو شخصیت به حالت ایستاده با صورتی نیم رخ و بدنی تمام رخ نقش شده اند.هر دو،‌دست راست را بر قبضه شمشیر و دست چپ را بر قسمت فوقانی غلاف قرار داده اند.

در سمت راست ایوان کوچک،سنگ نگاره ای وجود دارد که صحنه تاج ستانی اردشیر دوم (383 – 379 م) نهمین شاه ساسانی را نشان می دهد. در این صحنه، شاه ساسانی به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ در مرکز صحنه نقش شده که دست چپ را بر روی قبضه شمشیر گذاشته و با دست راست حلقه روبان داری را از اهورا مزدا می گیرد.

شاه تاجی برسر دارد که در قسمت پائین آن به صورت نوار ساده ای است و قسمت بالای تاج به شکل کوریمبوسی است که بخشی از موهای سر به صورت انبوه در آن قرار گرفته و به وسیله دو رشته روبان بسته شده است. همچنین به تاج شاه در قسمت پشت،روبانی آویخته شده است.

در سمت راست شاه،پیکره اهورا مزدا به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ نقش شده که دست چپ را به کمر زده و با دست راست حلقه روبان داری را به شاه اهدا می کند.

در بخش فوقانی دیوار سمت چپ ایوان بزرگ، سنگ نگاره ای از دوره قاجاریه همراه با کتیبه ای به خط نستعلیق حجاری شده است. در این سنگ نگاره محمد علی میرزا دولت شاه بر روی تختی نشسته است.
ساخت این سنگ نگاره صدمات زیادی به طاق بستان وارد کرده است.