پاسپورت به عنوان یکی از مدارک هویتی دفترچه ای شبیه به شناسنامه است که دولت ها آن را به شهروندان هر کشور صادر می کنند. افراد با استفاده از پاسپورت می توانند به وسیله مسافرت‌های زمینی، دریایی یا هوایی کشور خود را به قصد سفر به کشورهای خارجی ترک کنند. در واقع پاسپورت سندی بسیار معتبر برای مسافرت در سطح بین المللی به شمار می رود. تمام پاسپورت ها شکل ظاهری یکسانی دارند و در داخل آن ها اطلاعاتی مانند نام، نام خانوادگی، ملیت، عکس و غیره درج شده است.
صفحه های خالی این دفترچه به منظور چسباندن برچسب ویزا و درج مهر های ورود و خروج طراحی شده اند. تنها تفاوت و تمایز پاسپورت های صادر شده در کشورهای مختلف رنگ جلد این مدرک است. هر کشوری مجاز است از بین رنگ های آبی، قرمز، سبز و قهوه ای یک رنگ را انتخاب کنند. اعتبار پاسپورت های ایرانی 5 سال است. آژانس های مسافرتی معمولا در اولین اقدام اعتبار پاسپورت مسافران را چک می کنند. در صورتی که فقط شش ماه تا پایان تاریخ اعتبار پاسپورت باقی مانده باشد، باید برای تمدید پاسپورت اقدام شود.
در کتاب مقدس یهودیان به استفاده از پاسپورت برای اولین در 450 سال قبل از میلاد مسیح اشاره شده است. طبق نوشته‌های موجود در کتاب تورات فردی به نام نحمیا از یهودیان مشهور آن دوران در کاخ شوش به عنوان مباشر به اردشیر یکم شاه هخامنشی خدمت می کرد. او برای اینکه بتواند به یهودیه مسافرت کند یک نامه از اردشیر یکم دریافت نمود تا با ضمانت این نامه بتواند از سرزمین های متعلق به پادشاهان دیگر عبور کند. گذرنامه یا پاسپورت جدید که امروزه رایج هستند برای اولین در اواخر قرن نوزدهم میلادی ابداع شد. امپراتوری بریتانیا برای اینکه اتباع خارجی به راحتی بتوانند به تمام این قلمرو سفر کنند، پاسپورتی دارای یک برگ ایجاد کردند. پاسپورت های تک برگی تا سال 1920 میلادی رواج داشتند.
در سال 1920 اعضای جامعه ملل درباره استفاده از پاسپورت به توافق رسیدند و پیمان نامه جهانی را تصویب کردند. طبق این توافق تمام اطلاعات گذرنامه های آن دوران باید به دیپلماتیک آن زمان یعنی زبان فرانسوی ثبت می شد. پاسپورت های امروزی به صورت درج PASAPORTE، PASSPORT، PASSEPORT روی جلد به همراه زبان رسمی هر کشور هستند اطلاعاتی که در داخل پاسپورت درج می شود علاوه بر زبان رسمی هر کشور به یکی از زبان های اسپانیایی، انگلیسی و فرانسوی نیز درج می شوند.
پاسپورت هم مانند هر مدرک هویتی دیگری مانند گواهینامه دارای تاریخ اعتبار هستند و باید آن را تعویض کرد. مواردی که باید نسبت به تعویض پاسپورت اقدام شود شامل پایان اعتبار پنج ساله، پر شدن تمام صفحات گذرنامه، تغییر نام یا نام خانوادگی، تغییر تاریخ تولد، تغییر محل اقامت، مخدوش شدن پاسپورت در ثر تماس با آب یا سوختن و تفکیک کردن نام فرزندان از پاسپورت می باشد.
متقاضیان تعویض پاسپورت قبل از رفتن به یکی از دفاتر پلیس +10 باید مدارک مورد نیاز را آماده کنند.
مدارک مشترک مورد نیاز برای آقایان و بانوان شامل موارد زیر است.
متقاضیان باید برای تعویض پاسپورت با به همراه داشتن مدارک مورد نیاز به یکی از دفاتر پلیس +10 نزدیک محل زندگی خود بروند. بعد از ارائه مدارک به دفتر پیشخوان باید وجوه مقرر واریز شود و سپس مدارک توسط افسر گذرنامه مورد بررسی قرار گیرد. بعد از اینکه افسر گذرنامه مدارک را تایید کرد، یک رسید به متقاضی داده می شود. در هنگام تحویل گرفتن گذرنامه ارائه این رسید الزامی می باشد.
پاسپورت های جدید بعد از حدود یک هفته الی ده روز به نشانی متقاضیان که در فرم درخواست تمدید پاسپورت درج کرده اند، ارسال می گردد. اگر برای پاسپورت مفقود شده درخواست تمدید ارائه داده باشید باید شش ماه تا صدور پاسپورت جدید منتظر بمانید.
افراد ایرانی که در خارج از کشور سکونت دارند برای تقاضای صدور پاسپورت یا تعویض آن ابتدا باید به سایت سفارت ایران در کشوری که مقیم آنجا هستند و یا به سامانه امور کنسولی ایرانیان که متعلق به وزارت امور خارجه است، مراجعه کنند و اطلاعات لازم درباره ضوابط و شرایط صدور و تعویض پاسپورت را به دست آورند.
مراجع قانونی برای تمدید پاسپورت در ایران دفاتر پلیس +10 هستند و در خارج از کشور مراجع قانونی شامل نمایندگی های کنسولی ایران یا سفارت خانه ها می باشند.
اگر پاسپورت کسی بر اثر آتش سوزی یا تماس با آب مخدوش شود و یا اگر مفقود یا گم شده باشد، باید با مراجعه به اداره گذرنامه برای اعلام فقدان یا تعویض پاسپورت اقدام کند. تهرانی ها برای انجام این کار باید به اداره گذرنامه ای که در خیابان مطهری و خیابان کوه نور واقع شده مراجعه کنند. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که در صورت به اتمام رسیدن اعتبار پاسپورت های مخدوش یا مفقود شده دیگر نیازی به اعلام فقدان نیست و باید مستقیما به دفاتر پلیس +10 مراجعه شود. ایرانیان مقیم خارج از کشور هم در صورت گم کردن پاسپورت خود می توانند فقدان آن را به نمایندگی کنسولی، سفارت ایران در کشور مورد نظر یا دفتر محافظت از منافع ایران در آن کشور اطلاع رسانی کنند. علاوه بر اطلاع دادن به این مراجع پلیس و مقام های محلی کشور مدبوطه را در جریان مفقود شدن پاسپورت قرار دهید.
بعضی از افراد به دلایل مختلفی اجازه دریافت پاسپورت را ندارند و نمی توانند از کشور خارج شوند. برخی از دلایلی که به افراد اجازه گرفتن پاسپورت را نمی دهد شامل موارد زیر است:
برای استعلام ممنوع الخروجی به راحتی می توان از طریق اینترنت اقدام نمود. سامانه آنلاین استعلام ممنوع الخروجی مسافران از سال 97 توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رله اندازی شده است. برای استعلام متقاضی ابتدا باید وارد سایت exitban.ssaa.ir شود و پس از اینکه کد ملی خود را وارد کرد، نسبت به استعلام ممنوع الخروجی خود اقدام نماید.
حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ چهار آبان مان سال 1399 اعلام کرد که متقاضیان برای دریافت پاسپورت حتما لازم نیست که به صورت حضوری به دفاتر پلیس +10 مراجعه کنند. بلکه می توانند پس از طی کردن مراحل احراز هویت به صورت غیر حضوری و الکترونیک درخواست تمدید پاسپورت را ارائه دهند تا پس از چند روز پاسپورت خود را در درب منزلشان تحویل بگیرند.
در این مقاله شما را با پاسپورت، تاریخچه پاسپورت، مدارک مورد نیاز برای تعویض پاسپورت، مراحل تعویض پاسپورت، نحوه تعویض پاسپورت در خارج از کشور، مراجع قانونی، اقدامات لازم در صورت مفقود شدن پاسپورت، هزینه تعویض پاسپورت جدید، افراد مجاز به دریافت پاسپورت و نحوه دریافت غیر حضوری پاسپورت صحبت کردیم. امیدواریم از مطالعه این مطلب اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورده باشید.
EchoTechTeam 
نظرات کاربران
ثبت نظر مشاهده نظر ها