مردم تمایل دارند با مردمانی که در جایی غیر از آنجایی که آنها زندگی می‌کنند آشنا شوند، با آنها صحبت کنند و از فرهنگ و اندیشه آنها سر در بیاورند. غذا یکی از گویاترین و مهمترین عامل فرهنگی است که به خوبی فرهنگ مردم یک اقلیم را با خود به اقصا نقاط جهان می‌برد. به همین خاطر معرفی بهترین غذاهای ارمنستان یکی از روش‌های آسان برای آشنایی شما با فرهنگ این کشور و مردمانش است.
همسایگی کشور ارمنستان با ایران و تعداد قابل توجه شهروندان ارمنی ایران باعث شده تا ارمنستان نامی آشنا برای ایرانی‌ها باشد. این کشور در شمال ایران ما قرار دارد و از تاریخی طولانی با فرهنگی غنی بهره می‌برد. صرف نظر از غذاهای محلی و سنتی این کشور، ارمنستان در بخش موسیقی محلی که با موسیقی مسیحی در هم آمیخته شده است نیز حرف‌هایی برای گفتن دارد. موسیقی کف که ابداع این کشور است، در سطح جهانی به شهرت رسیده است. در بخش هنرهای دستی نیز این کشور یکی از مکان‌هایی است که بهترین سوغاتی‌ها را به شما هدیه می‌دهد. در سفر به ارمنستان، شما می‌توانید به «ورنیساژ ایروان» بروید که یک بازار معروف در زمینه هنر و صنایع دستی است. در این بازار انواع صنایع دستی چون منبت‌کاری، عتیقه‌جات، فرش‌ها، گلیم‌های پشمی، آهنگری طلا، عروسک‌های خاص و دیگر محصولات فرهنگی این کشور یافت می‌شود.
غذا در ارمنستان اهمیت بسیاری دارد. این غذاها که معمولا به روش غذاهای شرقی یا مدیترانه‌ای نزدیک است، نمایان‌گر تاریخ غنی این کشور و مردمان آن هستند. سنت های غذایی ارمنی طی هزاران سال در ارتفاعات ارمنستان و در بین رشته‌کوه‌های قفقاز جنوبی شکل گرفت و بعدها پروارتر شد. در این ارتفاعات، مناطق حاصلخیز که برای کشت گندم، عدس، زردآلو، انجیر و انار مناسب بود وجود داشت. غذاهای اولیه ارمنی در همین مکان شکل گرفتند؛ اما با توجه به اینکه این کشور همواره محل درگیری بین قدرت‌های بزرگ و دولت‌های متخاصم بوده است، هر کدام از این دولت‌ها به نوبه خود فرهنگ غذایی ارمنی را دستخوش تغییر دائمی کرده و می‌کنند. نسل‌کشی ارامنه- حتی در دوران اخیر- عامل مهمی برای مهاجرت این مردم به کشورهای دیگر بوده است. در نتیجه، در کنار اینکه سنت غذایی خود را با خود به فرهنگ‌های دیگر بردند، به طبع از فرهنگ غذایی ملت‌های دیگر نیز متاثر شدند. به همین خاطر غذاهای ارمنی آمیزه‌ای از سنت‌های قدیم و نوین است.
خرید یک بلیط هواپیما ارمنستان یا خرید تور ارمنستان به راحتی شما را به قلب ایروان و چشیدن غذاهای محلی ارمنستان می‌رساند. این روزها تورهای غذایی طرفداران بسیاری پیدا کرده‌اند. تور غذایی ارمنستان نیز یکی از این تورها است. این غذاها غالبا با ادویه‌ها، سبزی‌های تازه، ماهی و میوه‌های خوشمزه بویژه انار، حبوبات، گندم و انواع مغزها تهیه می‌شوند. سنت غذایی ارمنستان بیشتر از مزه‌دار کردن غذا با ادویه‌های مضر، بر روی سلامت غذا و استفاده از گیاهان دارویی متمرکز است. جالب است بدانید انار میوه‌ای است که نماینده ملت ارمنستان است و از اهمیت بسزایی برخوردار است. هرچند زردآلو میوه‌ای است که به عنوان میوه ملی این کشور معرفی می‌شود. غذاهای ارمنی بازتابی از تاریخ و جغرافیای این کشور هستند. گوشت بره، بادمجان، ماست و لواش نیز در کنار موارد یاد شده جزء اصلی رژیم غذایی ارمنستان هستند و بلغور نیز به طور سنتی بر برنج یا ذرت ترجیح داده می‌شود.
البته یادآوری این نکته ضروری است که به دلیل جغرافیا و تاریخچه مشترک، بسیاری از غذاهای ارمنی را میتوان به اشکال مشابه در غذاهای همسایگان آن مانند گرجستان، ترکیه، آذربایجان، ایران و قفقاز شمالی یافت.
در ادامه به چند مورد از غذاهای سنتی این کشور اشاره می‌کنیم.
همانطور که گفته شد، همپوشانی‌های بسیاری بین غذاهای ارمنی و ایرانی وجود دارد. دلمه یکی از این غذاها است. دلمه (به ارمنی: تولما) به مانند ایران برای ارمنی‌های نیز یک غذای درجه یک و محبوب به حساب می‌آید که به اشکال مختلف بسته به جغرافیاهای مختلف این کشور درست می‌شود. حتی بسته به اینکه از کجا آمده، نام‌های متفاوتی دارد. اما معمولاً با مخلوطی از گوشت چرخ‌کرده (معمولاً گوشت گاو یا بره)، برنج، سبزی‌ها و ادویه‌ها پیچیده شده در برگ انگور یا کلم یا پر شده در سبزیجاتی مانند فلفل دلمه‌ای، بادمجان و گوجه درست می‌شود. ارمنی‌ها این غذا را گرم یا سرد، با گوشت یا بدون گوشت و اغلب با ماست خامه ای (ماتسون) و سس سیر با لواش تازه ارمنی یا نان پیتا در کنار آن سرو می‌کنند. جالب است بدانید ارمنی‌ها برای انواع دلمه نام‌های متعددی دارند. نسخه‌هایی از این غذا که با برگ انگور یا کلم درست می‌شود، سرمه نامیده می‌شود؛ در حالی که سبزی‌های شکم پر به نام دلمه معروف‌اند. این دلمه و سرمه‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. مثلا سرمه یالانچی، نوعی سرمه بدون گوشت است که با برگ انگور درست می‌شود.
تولما یا دلمه در غذاهای ارمنی بسیار مهم است. به طوری که هر ساله جشنواره دلمه به نام «Uduli» در مناطق مختلف ارمنستان برگزار می‌شود. این جشنواره ده‌ها نوع دلمه را به نمایش می‌گذارد و مسابقه آشپزی بین بهترین آشپزهای کشور برگزار می‌شود.
در میان غذاهای اصلی، امتحان کردن غذاهای جانبی نیز جذابیت‌های بسیاری خواهد داشت. اچ یک غذای جانبی است که از بلغور تهیه می‌شود و تا حدودی شبیه تبوله، یک سالاد سبزیجات لبنانی است. اچ یک غذای غلیظ و دانه‌دار است که از گوجه فرنگی پوره شده، پیاز، جعفری، پاپریکا، فلفل دلمه‌ای و لیمو درست می‌شود و میتوان آن را گرم یا سرد مصرف کرد. در مهمانی‌های ارمنی، این غذا به عنوان یک پیش‌غذا سرو می‌شود و محبوبیت بسیاری دارد.
این غذا در واقع بسته به سبزیجاتی که در داخل یک ورق نان ریخته می‌شود مزه‌های متفاوتی خواهد داشت. دستیابی به تعادل در ترکیب سبزی‌ها اهمیت بسیاری دارد. برای درست کردن جینگالوف به شیوه سنتی، باید یک خمیر از آرد و آب ونمک تهیه کرد. سپس تقریبا تمام سبزیجات معطر از جمله پیازچه، شوید، گیشنیز، جعفری، اسفناج، تربچه، شاهی، ترخون و غیره را به میزان زیادی ریز ریز می‌کنند. نکته اصلی این غذا ترش و تند بودن آن است. به طوری که اگر به اندزاه کافی ترش نشود به آن سرکه اضافه می‌کنند. به این ترکیب، پاپریکا، نمک، فلفل قرمز، روغن و آب لیمو را نیز اضافه می‌کنند. از آن‌جا که انار میوه مورد علاقه ارمنستانی‌ها است، به این غذا انار هم اضافه می‌شود. بعد از اینکه مواد به مانند پیراشکی درون این ورقه‌های نازک نان قرار گرفت، درون روغن خوب سرخ خواهد شد.
سبزیجات در غذاهای ارمنی نقش بسیار پررنگی دارد. فاسولیه یک نوع خورشت با سبزیجات و سیفی‌جات است که با گوشت بره یا خوک همراه است. این غذا در بیشتر رستوران های ارمنستان به یک روش خاص طبخ می‌شود به طوری که ابتدا گوشت بره یا خوک را در مواد از قبل آماده شده قرار می‌دهند و به همراه لوبیا سبز و گوجه فرنگی درون قابلمه می‌پزند. در ارمنستان معمولا فاسولیه را همراه برنج و یا دیگر غلات از قبیل بلغور می‌خورند. پیش‌تر اشاره کردیم که بلغور در ارمنستان معمولا به جای برنج در سبد غذایی خانوار قرار دارد. این خورشت نیز بیشتر با بلغور همراه است. اما اگر شما به ارمنستان رفتید و خواستید در یک رستوران ارمنی فاسویله بخورید، توجه داشته باشید که آن را با گوشت بره پخته باشند و به همراه برنج برای شما سرو کنند تا لذت بیشتری از غذای خود ببرید.
شیرینی‌ها، نان‌ها و دسرها، به موازات غذاهای اصلی در طی سال‌ها پخته و در کنار غذاها سرو می‌شده‌اند. گاتا به خانواده ای از شیرینی‌های دسر ارمنی اطلاق می‌شود که در بسیاری از مناطق ارمنستان وجود دارد. البته این شیرینی نیز در بخش‌های مختلف با تغییرات اندکی تهیه می‌شود و تمام گاتاها یک شکل نیستند. به طور سنتی، گاتا مثل تمام نان‌های قدیمی در تنیر (تنور) پخته می‌شدِ اما نسخه های مدرن آن در حال حاضر در فرهای معمولی پخته می‌شود. بسته به علاقه مردم، گاتاها را میتوان در اشکال و اندازه‌های مختلف پخت. مثلا می‌تواند ساده باشند یا با نوعی الگو تزئین شوند. گاتاها می‌توانند شبیه کروسان‌ها (نان‌های شیرین فرانسوی) باشند یا به صورت لایه‌های مسطح در بیایند. نوع دوم گاتا اغلب قبل از پخت تزئین می‌شوند و از نظر بافت شیرین‌تر و شبیه کیک هستند. عده‌ای گاتا با کوریتز (یا خورز) پر می‌کنند. برای این کار، شیرینی متشکل از آرد، کره، شکر و وانیل را در گاتا قرار می‌دهند. برخی از دستور العمل ها گردو را نیز به فیلینگ اضافه می‌کنند.
نسخه‌هایی از گاتا که شبیه به کروسان هستند، از خمیر نان غنی‌شده‌ای ساخته می‌شوند که به شکل ورقه‌های نازک کاغذ باز می‌شود. ورقه‌ها را قبل از حلقه کردن و برش مارپیچ با کره یا کوریتز آغشته می‌کنند. وقتی پخته می‌شوند، پف می‌کنند و از بیرون ترد و از داخل پوسته پوسته می‌شوند. این نان شیرین در میان ارمنی‌ها از محبوبیت قابل توجهی بروخوردار است.
یکی دیگر از غذاهایی که مانند ایران جزو غذاهای سنتی ارمنتان به شمار می‌آید، کوفته است. کوفته (یا به زبان ارمنی قیفتا) یک غذای جالب ارمنی است که طعم خوش و کاملاً لذیذی دارد. این غذا بخشی از هر جشن عروسی یا مجالس بزرگ در ارمنستان است و بسته به اینکه در کجای ارمنستان هستید، کوفته با دستور متفاوتی سرو می‌شود. یکی از پرطرفدارترین انواع آن «کوفته اچمیادزین» است؛ اما نوع دیگری به نام «ایشلی کوفته» نیز وجود دارد که از محبوبیت گسترده‌ای در میان مردم محلی بهره می‌برد. مواد اصلی کوفته گوشت گاو، پیاز، کره، تخم مرغ، فلفل سیاه و نمک است. ترکیب این موارد در آب جوشانده و سپس با کره سرو می‌شود. البته بعضا به ورت سرخ‌شده نیز سرو خواهد شد.
مانتی (یا مونتا) به نوعی پیراشکی اطلاق می‌شود که در سراسر قفقاز جنوبی، آسیای مرکزی، بالکان و فراتر از آن رایج است. حتی در روسیه و کشورهایی که پس از شوروی ایجاده شده‌اند نیز این غذا طبخ می‌شود و طرفداران بسیاری دارد. به همین خاطر و به دلیل اینکه خارج از مرزهای ارمنستان نیز پخت می‌شود، اشکال مختلفی دارد. اما مانتی ارمنی معمولاً با مخلوط گوشت ادویه‌دار گوسفند یا گاو، پیچیده شده در خمیر نازکی که آب پز یا سرخ می‌شود، درست می‌شود. این غذا به کوفته شباهتهای بسیاری دارد. جالب است بدانید در شرق دور، در کره جنوبی و چین نیز مشابه این غذا وجود دارد. در نتیجه مانتی بیشتر یک غذای بین‌المللی است. اما برخلاف دیگر انواع مانتی، مانتی ارمنی از نظر اندازه کوچکتر است. آنها اغلب مانتی را با سس تهیه شده از ماتسون یا تواسر (خامه ترش) و سیر یا در سوپ ارمنی به نام سولو مانتی سرو می‌کنند. مانتی به طور کلی در میان ارمنی‌های غربی رایج‌تر است؛ در حالی که پیراشکی مشابهی به نام خینکالی در شرق ترجیح داده می‌شود.
باستورما (یا پاستیرمه) نوعی گوشت گاو خشک شده در هوا است که معمولا به عنوان چاشنی در کنار غذاها خورده می‌شود. درواقع کاربرد باستورما نه به عنوان یک غذای مستقل که به مانند ماهی دودی در کنار غذاهای دیگر است. عده بسیاری معتقدند ریشه اصلی این غذا به مردمان ارمنی یا ترکی بازمی‌گردد؛ اما در غذاهای چندین کشور دیگر مانند یونان، مصر، بلغارستان و مقدونیه شمالی نیز یافت می‌شود. در دستور اصلی باستورما این غذا باید با گوشت گاو یا گاومیش آبی درست شود؛ اما میتوان آن را با گوشت های دیگر نیز درست کرد. برای تهیه گوشت را قبل از خشک شدن آبکشی کرده و نمک می‌زنند و تا شانزده ساعت به صورت سرد در حالت فشرده قرار می‌دهند تا رطوبت آن گرفته شود. سپس به مدت چند روز خشک می‌شود تا تمام چربی آن ذوب شود و یک لایه سفید تشکیل شود. مرحله بعدی شامل فشار دادن داغ گوشت و پوشاندن آن با مخلوط خمیر ادویه (چمن) ساخته شده از دانه‌های آسیاب شده شنبلیله، پودر چیلی و سیر له شده است. سپس قبل از آماده شدن برای مصرف، دوباره می‌گذارند تا خشک شود. کل فرآیند حدود یک ماه طول می‌کشد. به دلیل دیاسپورای ارمنی، باستورما در سراسر خاورمیانه رایج شده است. میتوان آن را به روش های مختلفی به عنوان چاشنی در املت یا پر کردن در شیرینی‌های فیلو استفاده کرد. با خرید بلیط هواپیما سفرمارکت خود را به سفری دلچسب میهمان کنید.
هریسه یا هریسا به نوعی فرنی ارمنی گفته می‌شود که با مرغ خورشتی و گندم ترک خورده یا درشت آسیاب شده درست می‌شود. این یکی از محبوب ترین غذاها در بین غذاهای ارمنی است و بسیاری آن را یک غذای ملی می‌دانند. در دستور پخت اصلی، هریسا با گوشت بره درست می‌شود؛ اما امروزه بیشتر آن را با مرغ طبخ می‌کنند. این غذا به یاد مقاومت موسی لر در جریان نسل کشی ارامنه در سال ۱۹۱۵، به طور سنتی در روز عید پاک و در سومین یکشنبه سپتامبر سرو می‌شود. این یک غذای بسیار تشریفاتی است که پختن آن ساعت ها طول می‌کشد و جالب است بدانید فرآیند پخت طولانی آن بخشی ضروری از هریسا است و به سنت آن اهمیت بسیاری داده می‌شود. دانستن این نکته اهمیت دارد که نباید هریسای ارمنی با آنچه در غذای مردم تونس شناخته می‌شود و با خمیر فلفل چیلی تند درست می‌شود اشتباه گرفته شود.
خوروات سنتی ارمنستان که نوعی کباب است که در ایران و روسیه به نام ششلیک شناخته می‌شود، بخش ضروری هر مراسم یا مهمانی در ارمنستان است. کباب در بخش‌های غربی و مرکزی آسیا در اشکال مختلف طبخ می‌شود. تاریخچه این غذا به دوران ماقبل تاریخ می‌رسد. زمانی که قبایل محلی یک حیوان بزرگ را روی آتشی بزرگ کباب می‌کردند. در طول قرون متمادی، روش پخت و پز در قفقاز، خاورمیانه و آسیای مرکزی به کمال رسید و انواع و اقسام کباب گوشت حیوانات مختلف در دستورهای غذایی قرار گرفت که معمولا دستور مشابهی داشتند؛ اما ارمنستان خوروات را با تغییرات بسیاری وارد مرحله جدیدی کرد. به طوری که امروزه به یک غذای ملی در این کشور تبدیل شده و حتی یک جشنواره سالانه به آن اختصاص داده شده است. خورووت ها بر روی منقل پخته می‌شوند. سپس آن را در نان لواش که از نان‌های سنتی ارمنستان است قرار می‌دهند و روی آن را می‌پوشانند تا گرم بماند.
در ارمنستان، خوروات‌های سنتی با گوشت گاو، بره، بز، خوک یا مرغ درست می‌شود. گوشتی که به درستی برش داده شده است ترجیحاً یک روز قبل با نمک، کاغذ سیاه، پاپریکا، پیاز، ریحان و گاهی اوقات ماءالشعیر به منظور القای طعم به گوشت، مزه‌دار می‌شوند. جالب است که برای گیاهخواران و وگان‌ها، میتوان خوروت‌های گیاهی سنتی را با سبزیجاتی مانند بادمجان، گوجه فرنگی، سیب زمینی و قارچ درست کرد.
یکی دیگر از غذاهای سنتی و خوشمزه ارمنستان تیجوجیک است که از جگر گاو یا بره تهیه می‌شود. همه عاشق خوردن جگر نیستند، اما مطمئن باشید بعد از خوردن تیجوجیک عاشق آن می‌شوید. در ارمنستان این غذا به حدی محبوب است که فیلمی در دهه ۶۰ با محرویت آن ساخته شد. ترجمه این کلمه به معنای سرخ کردن با صدای بلند است. برای تهیه تیجوجیک ارمنی لازم است جگر را به صورت تکه‌های کوچک برش بزنید و آن را با نمک و مقدار زیادی پیاز و رب گوجه فرنگی و روی آتش تفت دهید. همچنین بسیاری از مردم گوشت بره و گوشت گاو را اضافه می‌کنند که باید جداگانه سرخ شود سپس به تیوجیک اضافه شود؛ زیرا گوشت دیر پخت است. به نظر می‌رسد این غذا مشابهی نداشته باشد.
سوپ‌ها نیز در فرهنگ غذایی ملل جایگاه ویژه‌ای دارند. یکی از محبوب‌ترین سوپ‌ها در ارمنستان اسپا است. این سوپ به نام تانوف آپور نیز شناخته می‌شود و به صورت خاص با ماست درست می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده اسپا، توت گندم است که باید پخته شود تا نرم شود. سپس ماست (در زبان ارمنی به عنوان ماتسون شناخته می‌شود)، آرد، تخم مرغ و خامه ترش، همه در یک قابلمه مخلوط شده و با گیاهان مختلف حدود پنجاه دقیقه پخته می‌شوند. البته باید مرتباً هم بزنید تا نسوزد. همچنین میتوان آن را با برنج و سبزی‌های خشک درست کرد. اسپا در هر فصلی پرطرفدار است؛ اما معمولاً در زمستان گرم و در تابستان سرد سرو می‌شود.
از سری غذاهایی که در سنت قدیمی‌تر ارمنستان حضور ثابت و پررنگی داشته است، می‌تاون به قاپاما اشاره کرد. قاپاما یک غذای خوش آب و مزه است که در ارمنستان نماد اتحاد و دوستی است. در قدیم در ارمنستان چه در هنگام برگزاری یک جشن عروسی، چه سال نو و چه کریسمس، همواره یک قابلمه طلایی با پلو شیرین در جایگاه خود بر روی سفره‌ها قرار داشته است. هنگام عروسی قاپاما به نشانه آرزوی یک زندگی شیرین و طولانی در مقابل تازه عروسان قرار می‌گرفت. این سنت هنوز هم در بسیاری از خانواده های ارمنی رعایت می‌شود. قاپاما با برداشتن مواد داخل کدو تهیه می‌شود. پس از خالی کردن آن، گوشت چرخ کرده با برنج آب پز، آجیل و میوه های خشک مانند بادام خرد شده به داخل کدو تنبل، زردآلو، آلو، خرما و کشمش اضافه می‌شود. از آنجایی که قاپاما در غذاهای شرقی و اروپایی رایج شده است، مردم شروع به گذاشتن میوه‌های خشک و آجیل دلخواه در آن کردند. برای تهیه قاپاما، کدو تنبل را با یک در برش خورده در بالای آن می‌بندند، در فویل می‌پیچند و در فر قرار می‌دهند. زمان پخت ممکن است متفاوت باشد. معمولاً از ۴۰ دقیقه تا ۵/۱ ساعت طول می‌کشد. کدو حلوایی پخته می‌شود تا نرم شود و سپس سرو می‌شود. قبل از استفاده، کدو تنبل را از بالا به پایین به ورقه برش می‌دهیم.
خشلما یا خاشلما یا در مواردی خش، یک نوع خورش گوشت است که به طور سنتی با گوشت بره آب پز درست می‌شود؛ اگرچه میتوان آن را با گوشت گاو نیز درست کرد. خشلما شامل گوشت بره استخوانی است که در آبگوشتی خوش طعم با سبزیجات و سیفی‌جاتی مانند گوجه فرنگی، پیاز و سیب زمینی پخته شده است. در تابستان، اغلب با سبزیجات تابستانی مانند فلفل دلمه‌ای، بادمجان و گیاهان تازه درست می‌شود. طبق توضیحاتی که در این دستور خشلاما آمده است، در واقع به عنوان یک غذای تابستانی و همزمان با ذبح بره و برداشت سبزیجات تازه شروع می‌شود. مردم ارمنستان معمولا خشلما را فقط یک بار در سال، آن هم در فضای باز و در تابستان درست می‌کنند. خاشلما در حقیقت یک نوع غذای جشن بویژه جشن عروسی‌های سنتی ارمسنان به حساب می‌آید. خاشلما در گرجستان به همان اندازه محبوب است که در ارمنستان و هر دو کشور ادعا می‌کنند که این غذا را اختراع کرده‌اند؛ اما به هر ترتیب این غذا سال‌هاست که توط مردم ارمنستان پخته و خورده می‌شود.
احتمالا نام بورک، غذای محبوب ترک‌ها را شنیده‌اید. بورگ (یا بایورک) نسخه ارمنی بورک است. بورک‌ها خانواده‌ای از شیرینی‌های پر شده هستند که در غذاهای بسیاری از کشورهای قفقاز جنوبی، بالکان، آسیای مرکزی و شام رایج است. این غذاها از خمیر فیلو یا خمیر پفکی پر شده با مواد مختلفی مانند گوشت، پنیر، اسفناج یا سیب زمینی تشکیل شده اند. بورک‌ها به شیوه‌های مختلفی تهیه می‌شوند. آنها را میتوان در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف درست کرد. همچنین می‌تواند شور یا شیرین باشد. در ارمنستان، بورگ معمولاً به شکل مثلث در می‌آید و با پنیر، اسفناج یا گوشت چرخ کرده پر می‌شود.
لامادجو یک غذای محبوب در بین غذاهای ترکی و ارمنی است که اعتقاد بر این است که ریشه در خاورمیانه دارد. هزاران سال است که از نان تخت برای بسته‌بندی گوشت استفاده می‌شده است؛ اما تا قرون وسطی نان و رویه‌ها با هم پخته می‌شدند. این امر منجر به ایجاد ظرفی به نام «لهم بعجین» شد که بعداً به «لهماجین» و نام‌های مشابه دیگر کوتاه شد. لامادجو نسخه ارمنی لهماجین است که به یک نان تخت پخته شده و غذای گوشتی تند و پرطرفدار در غذاهای ترکی گفته می‌شود. این نان شامل یک لایه نازک خمیر است که روی آن گوشت چرخ کرده (معمولا گوشت گاو یا بره)، گیاهان و ادویه‌جات ترشی‌جات قرار می‌گیرد. لامادجو بیشتر شبیه یک پیتزای نازک بدون پنیر است که همراه سبزیجات مختلف مانند پیاز، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و ترشی خورده می‌شود. به همین خاطر به پیتزای ارمنی شهرت دارد.
موقعیت ارمنستان به عنوان کشوری که محصور در خشکی است و به دریاهای آزاد یا حتی دریای خزر راهی ندارد، باعث شده تا نسبتا میزان غذاهای دریایی سنتی این کشور کم باشد؛ اما هنوز هم به سهم خود از غذاهای دریایی می‌بالد. معروف‌ترین غذای دریای این کشور ایشخان نام دارد که از گوشت نوع خاصی از قزل آلای موجود در دریاچه سوان تهیه می‌شود. ایشخان را میتوان به روش‌های بی‌نهایت متفاوتی تهیه کرد. اگر شما پرواز به ارمنستان را در برنامه‌هایتان داشته باشید، با رفتن به رستوران های ایروان می‌توانید ایشخان به صورت آب‌پز، سرخ شده یا آب پز با بادام سفارش دهید. آشپزها ایشخان را با ریحان، ترخون، پیازچه و فلفل مزه دار می‌کنند. همچنین پر از فندق یا زردآلو محلی خوشمزه است. محبوبیت ماهی قزل آلای سوان به قدری است که مردم محلی برای خوردن آن از ایروان رانندگی می‌کنند و در رستوران‌های خانوادگی مشرف به دریاچه آن را می‌خورند.
جالب است که اغلب غذاهای سنتی ارمنستان در وسیله‌ای شبیه به تنورهای قدیمی ایرانی طبخ می‌شوند. به طور مثال جاش از جمله غذاهایی است که به طور سنتی در تنیر (تنور) پخته می‌شود. جاش نوعی خورش گوجه‌فرنگی است که میتوان آن را با گوشت یا حبوبات هم درست کرد؛ اما پایه اولیه آن همیشه شامل سبزیجات است. معمولا آشپزها ادویه زیادی در این خورش می‌ریزند تا بر طعم خوش آن بیافزاید. انواع مختلفی از این خورش وجود دارد که برخی از آنها حتی در ترکیه نیز محبوب هستند؛ مانند غذای مخصوص منطقه «غازیانتپ» ترکیه که با گوشت، کدو حلوایی تابستانی، نعناع و آبلیمو درست می‌شود، یا خورش عروسی که در «مراش» تهیه می‌شود و شامل گوشت، کدو تنبل و نخود به عنوان مواد اصلی است.
یکی دیگر از غذاهایی که به غذای سنتی ایران شباهتهای بسیاری دارد، ماتسناپرتوش است. این غذا کاملا شبیه به ماست و خیار است. ماتسناپرتوش بر پایه ماتسون (نوعی ماست ارمنی) است که با سبزیجات عمدتاً خام مانند خیار خرد شده، پیاز سبز، تربچه و شوید درست می‌شود. اگر خلاق باشید، میتوان آن را با مواد دیگری مانند سیر، سیب زمینی آب پز، تخم مرغ و گوشت های پخته مانند ژامبون، گوشت گاو، گوساله یا سوسیس درست کرد. ماتسناپرتوش به‌علاوه شبیه به اوکروشکا روسی نیز هست؛ اما معمولاً با سبزیجات کمتری تهیه می‌شود. بهترین زمان خوردن ایت غذا در گرمای تابستان است.
چی کوفته یکی از غذاهای جالب ارمنستان است که برای افرادی که به خوردن گوشت خام علاقه دارند، بسیار دوست‌داشتنی خواهد بود. این غذا به استیک تارتار که با گوشت چرخ کرده خام (معمولا گوشت گاو، بره یا بز) و بلغور درست شده است شباهت دارد. برای تهیه چی کوفته، گوشت بسیار تازه را چندین بار آسیاب می‌کنند تا به قوام خمیری تبدیل شود. سپس آن را با بلغور و مقدار زیادی از گیاهان و ادویه‌ها مخلوط می‌کنند تا اینکه با دست به شکل کتلت‌های کشیده در بیایند. سپس آنها به آرامی در مشت شکل گرفته‌اند که همان چیزی است که به آنها فرورفتگی های خاصی می‌دهد. چون چی کوفته با گوشت خام گاو درست می‌شود، لازم است در همان روز مصرف شود؛ وگر نه به سرعت فاسد می‌شود. اگر در رستوران‌های ارمنستان این غذا را سفارش دهید، بر روی آن لیمو و روغن زیتون می‌پاشند و معمولاً با قیمه، سالاد تازه یا هر دو سرو می‌کنند.
کیک میکادو نوعی کیک لایه‌ای ارمنی است که در ایران نیز وجود دارد. هر منطقه‌ای از ارمنستان دستور متفاوتی برای این غذا دارد؛ اما اساساً میکادو شامل چندین لایه کیک نازک است که با کاستارد شکلاتی یا کرم کارامل پوشانده شده است و مزه شیرین و بسیار فوق‌العاده‌ای دارد. برای تزیین میتوان روی کیک تکه‌های شکلات یا پودر کاکائو پاشید و در مهمانی‌ها از آن بهره برد.
غذا در ارمنستان بسیار مهم است و به آن اهمیت زیادی داده می‌شود. بخش مهمی از جشن‌های مذهبی بر محوریت غذاهایش است و همچنین جشنواره‌های سالانه‌ای که برگزار می‌شود بر اهمیت این مسئله صحه می‌گذارد. توصیه ما به شما این است که با تهیه بلیط هواپیما تهران ایروان به این کشور زیبا سفر کنید. برای رفتن به ارمنستان و امتحان کردن غذاهای محلی آن، علاوه بر پرواز به ارمنستان، سفر زمینی به ارمنستان نیز گزینه مناسبی است. این‌چنین ملموس‌تر با فرهنگ مردم این کشور و غذاهایشان آشنا می‌شوید. تور زمینی ارمنستان نیز یکی از گزینه‌های مناسب پیش روی شماست. برای راحتی هرچه بیشتر توصیه می‌کنیم از طریق سفرمارکت با انواع تورهای زمینی و هوایی ارمنستان، اطلاعات پرواز به ارمنستان و هتل های ارمنستان آشنا شوید و اطلاعات مورد نظر خود را کسب کنید.
EchoTechTeam 
نظرات کاربران
ثبت نظر مشاهده نظر ها