مجموعه امیر چخماق یزد را چقدر می شناسید

این مجموعه با ارزش که در مرکز خیابان‌های اصلی شهر یزد است شامل مسجد،تکیه،بقعه ستی فاطمه،بازارچه حاجی قنبر،آب انبار ستی فاطمه،نخل و آب انبار تکیه امیر چخماق می‌باشد. مجموعه امیر چخماق که از آثار قرن نهم هجری است را امیر جلال‌الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که به حکومیت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی،شهر بنیان نهاد.

در این مجموعه دو آب انبار به نام‌های ستی فاطمه و تکیه امیر چخماق (آب انبار حاجی قنبر) وجود دارد که آب انبار ستی فاطمه در کوچه شیخ اسداله در ضلع جنوبی میدان امیر چخماق قرار گرفته و مربوط به دوره صفویه است. در حالی که آب انبار تکیه امیر چخماق در حد فاصله تکیه و بازارچه حاجی قنبر واقع شده و احتمالاً قدمت آن نیز به دوره صفویه می‌رسد. این آب انبار در حال حاضر به عنوان موزه آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مسجد امیر چخماق که در تاریخ‏ یزد به نام مسجد جامع نو نیز خوانده شده است.در دوره صفویه به همت امیر جلال الدین چخماق شامی حاکم یزد از امراء و سرداران و مقرب درگاه شاهرخ و زن او ستی (بی بی) فاطمه خاتون احداث شده است.
سنگ نصب شده در کرباس مسجد به طرف میدان و نثر وقفنامه بر آن به خط نسخ است.این مسجدبا کاشی‌های معرق و طاق‌های مقرنس اثری است که از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قراردارد.
بانیان در شمال مسجد میدانی ایجاد کردند که هم اکنون پابرجاست و مرکز شهر یزد است.این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت.

در شرق میدان امیر چخماق،بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد. این بازار از بناهای نظام‌الدین حاجی قنبر جهانشاهی است.این شخص که به امر جهانشاه قره قریونلو به حکومت یزد رسیده بود آثار دیگری هم در یزد بنا کرد. بعدها بر سر در بازار بنای زیبا و بلندی به اسلوب بناهای موجود در تکیـه‌های یزد سـاخته شد.این بنـای عظیـم یکی از معـرف‌های شهر یزد است و هنگـامی که می‌گوینـد ” میرچخماق” مرادشان همین بناست در حالی که از آثار امیر چخماق نیست.

در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شده است،از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شده است.
در اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شده ‌است.البته آنچه مسلم است در آن زمان،این مکان نقش حسینیه را نداشته چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا کرده است.

همچنین برای دیدن سایر مقالات درباره مشهد به لینک های زیر مراجعه فرمایید:
باغ دولت آباد یزد و بادگیر مشهور آن را بهتر بشناسیم
مسجد جامع یزد نماد یزد را بیشتر بشناسیم
برج خاموشان یزد را بهتر بشناسیم