مسجد سلیمانیه

یکی از معروفترین جاذبه های گردشگری استانبول مسجد سلیمانیه است که توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب می کند. روزانه بسیاری از گردشگران استانبول از این مسجد بازدید و درباره قدمت و جاذبه های این بنا اطلاع کسب میکنند. این مسجد که یکی از زیباترین مساجد موجود در شهر استانبول می‌باشد، در فاصله سالهای ۱۵۵۰ تا ۱۵۵۷ میلادی و در قسمت غربی خلیج استانبول بنا شد. مدارک نشان می دهند که ۳۵۲۳ کارگر در ساخت آن همت گماردند. این مسجد خاطرات تلخی نیز دارد. در سال ۱۶۶۰ در آتش سوخت، ستون‌های بزرگش بعدا نقاشی شد و بعدها در سال ۱۹۵۶ بازسازی شد.
سبک معماری آن، مانند دیگر کارهای سنان و معماران عثمانی ترکیبی از سبک معماری بیزانسی و اسلامی است. بر پایهٔ رسم آن دوره این مسجد دارای ساختمان‌های جنبی مانند مدرسه، حمام، کتابخانه، کاروانسرا، بیمارستان و آشپزخانه عمومی نیز بوده‌است. این‌گونه ساختمان‌های جنبی را «کلیه ی مسجد» (به ترکی عثمانی «جامی کولیه‌سی») می‌نامیدند. این مسجد در سال 1660 در آتش ویران شد و از سوی سلطان محمد چهارم مورد مرمت قرار گرفت. همچنین بخشی از گنبد آن در سال 1766 براثر زلزله فروریخت. مرمت‌های بعدی به نوعی صورت گرفت که تزئینات اصلی آن حفظ شود. در باغ پشت این مسجد گورهای سلطان سلیمان اول، همسر، مادر و خواهرش و نیز گور سلطان سلیمان دوم و سلطان احمد دوم قرار دارد.
در بخش زیرزمین مسجد سلیمانیه تعداد زیادی کانال کنده شده که از طریق آن امکان دسترسی به مخازن آب مورد نیاز مسجد و بناهای جانبی آن فراهم شده است. معمار سینان سازنده این بنای تاریخی با کندن این کانال ها و باز کردن دریچه های آن به درون مسجد امکان خنک شدن محوطه درون مسجد در تابستان و گرم شدن آن در زمستان را فراهم کرده است.
معمار سینان در فضای درونی این مسجد سیستم تهویه هوا ایجاد می کند. در واقع در آن دوران که هنوز انرژی برق شناخته شده نبود، فضای مسجد با 275 شمع بسیار بزرگ روشن می شد و لذا هوای مسجد دودآلود می‌گشت. معمار سینان برای برطرف کردن دود ناشی از شمع‌های مذکور و جلوگیری از آسیب رساندن این دود به مسجد و جماعت یک اتاقک کوچک در بالای درب ورودی میانی می سازد. دریچه‌هایی که معمار سینان در گوشه های مختلف مسجد تعبیه می کند، باعث می شود که دود شمع‌ها در این اتاقک جمع شود.
نکته جالب تر اینکه معمار سینان در این اتاقک که به "اتاق دود" معروف شده یک سیستم مرطوب کننده هوا ایجاد می کند و با تقطیر دود گردآوری شده در این اتاقک بهترین مرکب آن دوران را بدست می آورد. آثار مشهوری که جای جای مسجد سلیمانیه را تزئین کرده با همین مرکب نگاشته و یا ترسیم شده است.

آرامگاه خرم سلطان در مسجد سلیمانیه استانبول

بنا بر منابع اواخر سده ی شانزدهم و اوایل سده ی هفدهم، چون ساموئل تواردوسکی، شاعر لهستانی که درباره ی خرم سلطان در ترکیه به تحقیق و پژوهش پرداخته است، خرم احتمالا دختر کشیشی ارتودکس از اوکراین بود. او در روهاتین، در ۶۸ کیلومتری جنوب شرقی لووف زاده شد. در دههٔ ۱۵۲۰ در یکی از یورشهای مکرر تاتارهای کریمه به آن منطقه، اسیر و برده شد. احتمالا ابتدا به بازار برده فروشان کافا و سپس به قسطنطنیه منتقل شد و از آنجا برای حرمسرای سلطان انتخاب شد.
نفوذ خرم سلطان بر سلطان سلیمان به سرعت افسانه ای شد. او برای سلطان پنج فرزند به دنیا آورد. با زیر پا گذاشتن عادات و رسوم پیشین، خرم سلطان در نهایت از بردگی خارج شد و به بنده ای آزاد و همسر نکاحی سلطان بدل شد. بدین ترتیب سلیمان قانونی، اولین سلطان امپراتوری عثمانی پس از اورخان غازی شد که همسری رسمی اختیار میکرد. با این ازدواج، موقعیت خرم سلطان در کاخ افزایش یافت و در نهایت با اعمال نفوذ، پسرش سلیم را بر تخت حکومت نشاند. همچنین خرم سلطان به عنوان مشاور سلطان در امور کشوری عمل مینمود و احتمالا بر امور خارجی و سیاست های بین المللی امپراتوری عثمانی نیز اعمال نفوذ می کرد. دو نامه ای که خرم به سیگیسموند دوم اوگوستوس، پادشاه لهستان نوشته بود، هم اکنون نیز موجودند و در طول حیات او، روابط امپراتوری عثمانی با دولت لهستان صلح آمیز بود. برخی از مورخین اعتقاد دارند که خرم سلطان با استفاده از قدرت سلطان سلیمان، حمله های مکرر تاتارهای کریمه به زادگاهش که برای گرفتن برده انجام میگرفت را کنترل کرده بود.

مساجد استانبول را بهتر بشناسیم

• تاریخ انتشار: ۱۲ دی ۱۳۹۵

در این مقاله در نظر داریم شما را با مشهورترین مساجد استانبول که یکی از شاخص ترین جاذبه های گردشگری استانبول محسوب می شود بیشتر آشنا کنیم و اطلاعات سفر به استانبول نظیر تور استانبول و بلیط استانبول را در اختیار شما قرار دهیم.

در کنار دخالتها و دسیسه های سیاسی، خرم سلطان در انجام امور خیریه نیز دستی داشت. ساختن مسجد، دو مدرسه ی قرآنی، فواره و بیمارستان زنان در نزدیکی بازار برده فروشی قسطنطنیه از جمله اقدامات خیریه ی او به حساب می آیند. او دستور داد تا در نزدیکی مسجد ایاصوفیه، حمامی بنا کنند تا عبادت کنندگان بتوانند از آن استفاده کنند؛حمامی که امروزه حمام خاصگی خرم سلطان نام دارد. در سال ۱۵۵۲ در بیت المقدس، امارت خاصگی سلطان را بنا کرد تا در میان فقرا و نیازمندان غذای رایگان توزیع کند. وی باعث شد که دولت عثمانی به ایران حمله کند همچنین برخی از کارهای قلابدوزی او (یا حداقل قلابدوزی هایی که به سرپرستی او انجام گرفته بود) تاکنون باقیمانده اند؛ از جمله قلابدوزی هایی که در سال ۱۵۴۷ و ۱۵۴۹ به ترتیب به شاه تهماسب و سیگیسموند دوم اوگوستوس اهدا شد.
خرم سلطان در ۱۵ آوریل ۱۵۵۸ درگذشت و در توربهای (آرامگاه گنبدی شکل) زینت شده با نفیس ترین کاشی های ایزنیک که طرحی از باغهای بهشت بر روی آنها نقش بسته است دفن شد. آرامگاه او در نزدیکی آرامگاه سلطان سلیمان، در مسجد سلیمانیه قرار دارد.